تاب آوری چیست؟
مهارت های زندگی
آیا تاب آور هستید؟
شما چگونه به مشکلاتی که غیر قابل پیش بینی هستند واکنش نشان می دهید؟ افراد تاب آور، شخصیتی مقاوم در برابر استرس دارند و درسهای ارزشمندی از تجارب سخت زندگی خود می گیرند. آنها در موقعیت های پراسترس و آسیب زا احساس می کنند که می توانند راه مناسبی را برای حل مشکلات خود بیابند. به خود متکی هستند و واکنشی یادگیرانه- مقابله ای در موقعیت های دشوار از خود نشان می دهند در حالی که افرادی که تاب آوری ضعیفی دارند واکنشی سرزنش کننده – قربانی شونده در چنین موقعیت هایی از خود نشان می دهند.
شاید بهتر باشد قبل از اینکه بیشتر در مورد تاب آوری بدانید آزمون زیر را انجام دهید و سعی کنید به شیوه ای واقع بینانه خود را ارزیابی کنیم تا بدانید که تا چه اندازه تاب آور هستید.
وضعیت تاب آوری خود را در یک مقیاس پنج درجه ای (1= بسیار کم تا 5 = بسیار زیاد) ارزیابی کنید و سپس نمرات خود را جمع بزنید و به قسمت تفسیر توجه کنید تا بدانید چه وضعیتی دارید.
1. در یک بحران یا موقعیت آشفته، می توانم خود را آرام کنم و بر انجام کارهای مفید تمرکز کنم.
2. من معمولاً خوشبین هستم، مشکلات را به عنوان چیزی گذرا می بینم و انتظار دارم که بر آنها غلبه کنم.
3. من می توانم سطوح بالایی از ابهام و نامشخص بودن را در یک موقعیت تحمل کنم.
4. من سریعاً با تحولات و تغییرات جدید سازگار می شوم و وقتی که مشکلاتی برایم پیش می آید به خوبی به حالت اول بر می گردم.
5. من بازیگوش هستم، در موقعیت های سخت و دشوار از حس شوخ طبعی استفاده می کنم و می توانم بخندم.
6. من پس از فقدان ها و ضربه های زندگی می توانم به لحاظ هیجانی بهبود یابم. دوستانی دارم که می توانم با آنها صحبت کنم. می توانم احساساتم را برای دیگران بیان کنم و درخواست کمک کنم. احساس خشم، فقدان و ناامیدی من خیلی طول نمی کشد.
7. من احساس اعتماد به نفس می کنم، خودم را تحسین می کنم و مفهوم درستی از اینکه چه کسی هستم دارم.
8. من کنجکاو هستم، سوال می پرسم، می خواهم بدانم که چیزها چطور کار می کنند و دوست دارم راه های جدیدی برای انجام دادن کارها پیدا کنم.
9. من درس های ارزشمندی از تجارب خود و از تجارب دیگران یاد می گیرم.
10. من توانایی حل مساله خوبی دارم، می توانم از منطق تحلیلی استفاده کنم، خلاق باشم یا از درک تجربی استفاده کنم.
11. من می توانم امور را خوب پیش ببرم، اغلب می خواهم گروه یا پروژه را هدایت کنم.
12. من بسیار منعطف هستم، با تناقض های پیچیده ام احساس راحتی می کنم، من هم خوشبین و هم بدبین، هم خودخواهم و هم خودخواه نیستم، در عین اینکه اعتماد می کنم محتاط هستم و مسایلی از این قبیل ...
13. من همیشه خودم هستم اما در موقعیت های مختلف متفاوت رفتار می کنم.
14. من ترجیح می دهم که بدون یک نسخه معین کار کنم. من زمانی اثربخش تر هستم، که در انجام آنچه که فکر می کنم در آن موقعیت بهترین است آزاد باشم.
15. من مردم را می شناسم و به شهود خود اعتماد می کنم.
16. من شنونده خوبی هستم و به خوبی می توانم بادیگران همدلی کنم.
17. من درباره دیگران غیرقضاوتی برخورد می کنم و با افرادی که سبک های شخصیتی مختلفی دارند سازگار هستم.
18. من بسیار با ثبات هستم. و زمان های سخت و دشوار را به خوبی پشت سر می گذارم و هنگام کار بادیگران روحیه ای مستقل و درعین حال مشارکت جویانه دارم.
19. تجارب سخت مرا قویتر و بهتر کرده اند.
20. من بدشانسی را تبدیل به خوش شانسی کرده ام و مزایایی در تجارب بد یافته ام.
نمره گذاری:
نمره 80 و یا بیشتر = بسیار تاب آور
نمره 65 تا 80 = بهتر از غالب افراد
نمره 50 تا 65 = پایین اما مناسب
نمره 40 تا 65 = شما در تلاش و تقلا هستید.
40 و یا کمتر =کمک بخواهید.
تفسیر:
پژوهش ها نشان داده است افراد تاب آور دارای ویژگی های مشابه زیادی هستند. این ویژگی ها را برای شما نام برده و سپس توضیح می دهیم. بخاطر داشته باشید آنچه در اینجا ذکر می کنیم تنها بخشی از ویژگی های افراد تاب آور است. بنابراین شما ممکن است دارای ویژگی هایی از تاب آوری باشید که در اینجا ذکر نشده باشند.
بازیگوشی و کنجکاوی بچگانه:
سوالات زیادی می پرسند، می خواهند از هر چیزی سر دربیاورند. همچون کودکان از خودشان لذت می برند، همیشه و در هر جا زمان خوشی دارند، از چیزها متعجب می شوند، تجربه می کنند، اشتباه می کنند، آسیب می بینند و می خندند. از خود می پرسند: " الان چه تفاوتی دارد؟ اگر این کار را انجام دهم چه می شود؟ چه کسی می تواند به سوال من پاسخ دهد؟ چه چیز سرگرم کننده ای در این وجود دارد؟ "
سوال: آیا شما نیز این چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
به طور مداوم از تجارب خود می آموزند:
تجارب جدید و غیرمنتظره را سریعاً درونسازی می کنند و تغییریافتن بوسیله آنها را تسهیل می کنند. از خود می پرسند: "نکته جدید یا درس آن چیست؟ چه سرنخ های اولیه ای وجود داشته که من آنها را از نظر انداخته ام؟ دفعه بعد اگر اتفاق بیفتد من ..."
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
اعتماد به نفس، اعتبار شما در مورد خودتان است:
این احساس به شما اجازه می دهد تا پیش از اینکه منتظر تایید یا اطمینان دیگران باشید ریسک کنید. شما انتظار دارید موقعیت های جدید را به خاطر موفقیت هایی که در گذشته داشته اید به خوبی کنترل کنید. "اینها توانایی های قابل اعتماد من هستند ..."
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
رابطه دوستانه یا عاشقانه خوبی دارند:
پژوهش ها نشان می دهند که مردم در شرایط کاری دشوار و تخریب کننده، اگر رابطه دوستانه داشته باشند و یا خانواده ای دوست داشتنی داشته باشند، مقابله بیشتری در مقابل استرس دارند و به احتمال کتری ممکن است مریض شوند. بنابراین افراد تنها و منزوی بیشتر مستعد شرایط آشفته هستند. صحبت کردن با دوستان و خانواده از اثر مشکلات می کاهد و موجب افزایش احساس ارزشمندی خود و اعتماد به نفس می شود.
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
احساسات خود را صادقانه بیان می کنند:
افراد تاب آور می توانند خشم، عشق، تنفر، تحسین، غم و طیف وسیعی از هیجانات انسانی را به شکل صادقانه و باز تجربه و ابراز کنند. همچنین می توانند در شرایطی که لازم باشد احساسات خود را به شکل آگاهانه فرونشانی کنند.
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
انتظار دارند که کارها خوب پیش برود:
افراد تاب آور خوش بینی عمیقی دارند که بوسیله ارزش ها و استانداردهای درونی هدایت می شوند همچنین تحمل زیاد در مقابل شرایط مبهم و نامشخص دارند. بدون یک نسخه از پیش تعیین شده می توانند کار کنند و سعی می کنند در پیشبرد اهداف و کنترل شرایط سخت جوانب مختلف امر را مد نظر داشته باشند و ثبات را در بحران و آشفتگی به ارمغان می آورند. از خود می پرسند: "چگونه می توانم با آن تعامل کنم که کارها به نفع همه ما پیش برود؟"
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
با دیگران همدلی نشان می دهند:
می توانند دنیا را از دید دیگران ببینند حتی اگر مخالف نظر آنها باشد. از خود می پرسند: "دیگران چگونه فکر و احساس می کنند؟ از دید آنها این مساله چگونه به نظر می رسد؟ آنها مرا چطور می بینند؟ چه چیزی باعث شده که اینگونه فکر، احساس و رفتار کنند؟"
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
از شهود و حدس خلاق خود استفاده می کنند:
درک زیرآستانه ای و شهود را بعنوان منابعی مفید از اطلاعات قبول دارند. از خود می پرسند "بدنم (احساسم) به من چه می گوید؟ آیا رویاهایم معنایی دارند؟ چرا به آنچه به من گفته می شود، اعتقاد ندارم؟ اگر این کار را انجام دهم چه می شود؟"
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
از خود به خوبی دفاع می کنند:
مقاومت می کنند، شکست و ناکامی را جبران می کنند، به راحتی گول نمی خورند، اگر لازم باشد خود را کنار می کشند تا در امان باشند و از تدابیر دیگر استفاده می کنند. دوستان، منابع و حمایت را می یابند و کمک می خواهند.
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
در استفاده از شانس توانایی و استعداد دارند:
در مدرسه زندگی درس هایی را یاد گرفته اند که برای آنها مانند پادزهر در موقعیت های دشوار عمل می کنند. آنها می توانند موقعیت هایی را که برای دیگران به لحاظ عاطفی تخریب کننده و مسموم کننده است را به موقعیت هایی تبدیل کنندکه به لحاظ عاطفی برای آنها پرورش دهنده و تغذیه کننده است. زیرا که آنها درس های خوبی از تجارب سخت خود می گیرند. بدشانسی را تبدیل به خوش شانسی می کنند و توانمندی را از گرفتاری و سختی بدست می آورند. یکی از نشانه های استثنایی سلامت روانی این است که وقتی شخصی در مورد تجربه ای سخت صحبت می کند بگوید: "اصلاً دوست ندارم دوباره چنین تجربه ای داشته باشم، اما این تجربه یکی از بهترین اتفاقاتی است که برای من رخ داده است".
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
در هر دهه از زندگی بهتر و بهتر می شوند:
افراد تاب آور به شکل روزافزونی در زندگی شایستگی، تاب آوری، ثبات و آزادی بیشتری را تجربه می کنند و از زندگی بیشتر و بیشتر لذت می برند. بطور کلی می توان گفت که کیفیت زندگی چنین افرادی روندی صعودی و پیشرونده دارد. آنها از خود می پرسند که: آیا امروز بهتر از گذشته می توانم با مشکلات زندگی کنار بیایم؟
سوال: آیا شما چنین ویژگی هایی را در شرایط دشوار تجربه کرده اید؟
*** تاب آوری از ضروریات زندگی در دنیای کنونی است. مشکلات و فشارهای ناشی از محیط کار، زندگی شخصی، تغییرات سریع اجتماعی و بلایای غیرمترقبه، همه و همه از جمله مسایلی هستند که فشارهای زیادی را بر افراد می آورند.
افراد بسیار تاب آور می توانند پس از یک ضربه در مدت زمان کوتاهی به شرایط اولیه خود برگردند و زندگی روزمره را از سر بگیرند. انها افرادی انعطاف پذیر، تیز و خلاق هستند که می توانند سریعاً خود را با شرایط سازگار کنند، می دانند چگونه با مشکلات مواجه شوند و بر آنها غلبه نمایند و در نتیجه از تجارب زندگی خود درس های زیادی می گیرند.
اگر بخواهیم یک مثال بسیار و ساده و ملموس از تاب آوری بیاوریم شاید بهتر باشد به ساختمان های بسیار انعطاف پذیری که امروز در بعضی کشورهای پیشرفته دنیا ساختمه می شوند اشاره کنیم. برای مثال گفته شده است که در کشور ژاپن به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند زمین لرزه، ساختمان هایی ساخته شده اند که تا 30 درجه می توانند خم شوند.
هر فردی با پتانسیلی برای رشد و پرورش تاب آوری به دنیا می آید. پنج سطح تاب آوری عبارتند از:
1.حفظ ثبات هیجانی، سلامت و بهزیستی
2.تمرکز بر بیرون: مهارت های حل مساله خوب
3.تمرکز بر درون: خود درونی قوی
4.مهارت های تاب آوری خوب
5.استعداد خوشبختی
سطح اول برای حفظ و نگهداری سلامتی و انرژی ضروری است.
سطح دوم بر چالش هایی که باید با آنها کنار بیایم متمرکز است، یافته های پژوهشی نشان داده اند که مهارت های مقابله ای مساله محور بهتر از مهارت های مقابله ای هیحان محور به تاب آوری منجر می شوند.
سطح سوم بر ریشه های درونی تاب آوری، یعنی عزت نفس قوی، اعتماد به نفس بالا و خودپنداره مثبت متمرکز است.
سطح چهارم شامل نگرش ها و مهارتهایی می شود که در افراد بسیار تاب آور یافت می شوند.
سطح پنجم به بالاترین سطح تاب آوری ممکن برمی گردد. توانایی تبدیل بدشانسی ها به خوش شانسی و خوش اقبالی همان چیزی است که استعداد برای خوشبختی گفته می شود. زمانی که شما با بدبختی ها و مصیبت ها مواجه می شوید بهتر است به خاطر داشته باشید که: ذهن و عادت های شما می تواند برای شما موانع یا پل هایی را برای رسیدن به آینده ای بهتر خلق کند.
انعطاف پذیری آموخته نمی شود، اما می توان آن را یاد گرفت. یعنی از طریق کار کردن بر روی ترکیب منحصر به فرد توانایی درونی شما حاصل می شود. تلاش و تقلا برای برگشت به شرایط اولیه و بهبودی پس از بدبختی و مصیبت هامی تواند منجر به توسعه و پرورش توانمندی هایی گردد که شما فکر نمی کنید امکان پذیر باشد.
در پایان لازم است یادآوری کنیم که تاب آوری یک پدیده ذاتی نیست بلکه از طریق تمرین، آموزش، یادگیری و تجربه حاصل می شود. پس اگر فکر می کنید که تاب آوری کمی دارید می توانید آن را تقویت کنید و اگر تاب آوری خوبی دارید بهتر است که بدانید برای اینکه بتوانید در همین سطح بمانید یا آن را افزایش دهید نیاز به تقویت و تداوم دارید.
